امروزه شاهد تغییرات بزرگی در حوزه درمان بیماریها از قبیل ژندرمانی و سلولدرمانی هستیم. سلولدرمانی، پیوند سلول زنده از خود فرد یا فرد سالم دیگر با هدف بازسازی بافت است. در سال ۲۰۱۹ یک استارتآپ بریتانیایی به نام Mogrify در بازه زمانی ۱۲ ساله با همکاریهای تحقیقاتی چند ملیتی و استفاده از توالیهای تنظیم ژنی و دادههای اپیژنیک، توانست پیشبینی فاکتورهای رونویسی و رشد مورد نیاز برای تولید هر سلول مورد نظر انسانی از هر نوع سلول انسانی دیگر را امکانپذیر سازد. در ادامه با استارتآپ Mogrify بیشتر آشنا میشویم.
استارتآپ Mogrify چگونه عمل میکند؟
استارتآپ Mogrify یک پلتفرم جهت تبدیل سلولهای اختصاصی به سلولهای بالغ ایجاد کرده است. که به بستری برای تبدیل هر سلول بالغ به هر نوع سلول دیگر با استفاده از فاکتورهای رونویسی و مولکولهای دیگر تبدیل شده است. این پلتفرم که با استفاده از یک الگوریتمِ شبکهمحورِ طراحیشده، ابتدا عوامل رونویسیای که بیشترین اثر را در تغییرات حالت سلولی دارند، مییابد. سپس این عوامل میتوانند برای ارتقای سلولهای بنیادی به کار گرفته شوند. همچنین این پلتفرم قادر است تمایز کاملی بین یک سلول بالغ و دیگر سلولهای بالغ قائل شود.
مراحل تبدیل سلولها
استارتآپ Mogrify در وهله اول RNA مبدأ و سلولهای مورد نظر را به ترتیب پشت سر هم قرار میدهد تا بیان ژن در سطح دیگر سلولهای ممکن را مقایسه کند. در عین حال، فاکتورهای تنظیم رونویسی در اطراف هر ژن تنظیمکننده در ژنوم انسان ساخته میشود تا اثر ژنها را روی تبدیل سلولی مطلوب توسط عوامل تنظیمکننده در مقیاس بزرگتر محاسبه و رتبهبندی کند. بهمحض اینکه ترکیب بهینه فاکتورهای رونویسی شناسایی شد، توالی DNA هر ژن تنظیمکننده در وکتورها کدگذاری میشود. سپس به سلول مبدأ منتقل و باعث تغییر در بیان ژن میشود؛ درنتیجه برنامههای ژنی سلول تغییر مییابد و تبدیل مورد نظر بین سلول هدف و سلول مبدأ القا میگردد.
رشد تیم Mogrify بهعنوان استارتاپی که ۴-۳ سال است شروع به فعالیت کرده، قابل توجه است. استارتآپ Mogrify، که دفتر مرکزی آن در کمبریج مستقر است، در مأموریت خود برای درمانهای جدید سلولی در همه حوزههای درمانی، از تکنولوژی بهمنظور تبدیل سلولها از یک نوع به نوع دیگر استفاده میکنند. این شرکت بهتازگی قراردادی با شرکت Biophara آمریکایی به نام Sangamo امضا کرده است. این قرارداد به آنها اجازه میدهد تا درمانهای سلولی را با استفاده از محصولات Mogrify توسعه بخشند.
اگه داروسازی و میخوای وارد صنعت جذاب بیوتکنولوژی بشی، کلیک کن! مستر کلاس ۷۵ ساعته بیوتکنولوژی
اما چه چیزی باعث تمایز استارتآپ Mogrify از سایر استارتآپهای فعال در این حوزه میشود؟
تکنیک Mogrify به این شکل است که بهطور سیستماتیک تغییرات رونویسی مورد نیاز برای تولید سلول مورد نظر از سلول مبدأ را پیشبینی میکند. این تکنولوژی علاوه بر یافتن عوامل برنامهریزی مجدد سلولی، میتواند ترکیبات کوچکی که بیان فاکتورهای رونویسی اصلی را تغییر میدهند، شناسایی کند.
مزیت دیگر پلتفرم استارتآپ Mogrify، عدم نیاز به انتقال عوامل رونویسی است؛ بنابراین در برنامههای in-vivo نویدبخشتر خواهد بود.