احتمالاً اسم کوریزان، ازونیوم یا تاوانکس به گوش شما هم خورده باشد! شاید برای شما جالب باشد که بدانید شرکتی که این محصولات را تولید میکند، تا چندین سال پیش در آستانه ورشکستگی قرار داشته است! ایجاد این شرکت نتیجه یک تصمیم سخت و بزرگ بین داروخانهزدن و ورود به صنعت داروسازی بوده است. داستان از ۷۵ سال پیش در سهراه امینحضور تهران شروع شد. بله، شرکت داروسازی عبیدی. تاریخ ۷۵ ساله این شرکت حاکی از فراز و نشیبها و تصمیات تاریخی است که در این نوشته برای شما روایت میکنیم.
چرا دکتر عبیدی تصمیم به ساخت شرکت داروسازی گرفت؟ راز موفقیتهای لابراتور داروسازی دکتر عبیدی چه چیزی بوده است؟ چه عواملی باعث شد تا دکتر عبیدی از اوج صنعت داروسازی تا آستانه ورشکستگی برود؟ سؤالاتی از این قبیل احتمالاً ذهن شما را هم درگیر کرده باشد.
همچنین بخوانید: داستان شرکت روشه | ورشکستگی تا تولید داروهای بیوتکنولوژی
تأسیس شرکت داروسازی دکتر عبیدی
دکتر غلامعلی عبیدی متولد 19 خرداد ۱۲۹۹ هجری شمسی در تهران است. مرگ پدربزرگ بر اثر بیماری، تأثیر عمیقی بر غلامعلی داشت؛ این تأثیر منجر به ورود به رشته داروسازی شد. دکتر عبیدی در سال ۱۳۱۷ وارد رشته داروسازی دانشگاه تهران شد. وی جزء سری دوم فارغالتحصیلان رشته داروسازی بود و در سال ۱۳۲۲ برای ادامه تحصیل، به فرانسه رفت.
بازگشت به ایران
دکتر عبیدی بعد از چند سال به ایران بازگشت و برخلاف تمام دوستان و هم دورهایهای خود، به جای تأسیس داروخانه، تصمیم گرفت وارد صنعت داروسازی شود.
در آن زمان هیچ شرکت دارویی ایرانی در بازار وجود نداشت و تمام محصولات توسط شرکتهای بینالمللی همچون مرک و فایزر تولید میشد و ایشان اولین شرکت داروسازی ایرانی را در سال ۱۳۲۵ در سهراه امینحضور تهران، احداث کرد.
دکتر عبیدی اولین پروانه تولید دارو در سال ۱۳۳۷ را از وزارت بهداری دریافت کرد. نام این دارو وُرمِسید بود که در دسته داروهای ضدکرم قرار دارد.
چندین سال بعد دکتر عبیدی در سهراهی قلهک کارخانه داروسازی با برند AFA را تأسیس کرد اما بعد از ۴ سال بهدلیل مشکلات متعددی که داشت مجبور به فروش بخشی از سهام شرکت به شرکت ایتالیایی لٌپٌتی شد. البته این شراکت دوام چندانی نداشت. لازم به ذکر است که در آن زمان قرار بر این بود تا شاه از شرکت بازدید کندو نزدیکان دکتر عبیدی به او گوشزد کردند که ممکن است فرد چاپلوسی بخواهد بخشی از کارخانه را به شاه هدیه دهد. دکتر عبیدی تصمیم گرفت تا بخش عمده سهامش را به شرکت ایتالیایی واگذار کند که سرمایهاش از بین نرود.
دکتر عبیدی مدتی بعد در خیابان ناصر خسروی تهران دفتری احداث کرد و داروهای تولیدی را به فروش میرساند. علاوه بر این، بههمراه آقای بختیاری، کل اطباء و دواخانههای ایران دردوردستترین نقاط را ویزیت میکردند و داروهایشان را میفروختند.
این کار موفقیت آمیز بود و دکتر عبیدی در سال ۱۳۵۲ تصمیم گرفت برای گسترش فعالیت خود، یک کارخانه جدید تأسیس کند. این کارخانه در کیلومتر ۸ جاده مخصوص کرج واقع شده است و همان کارخانهای است که اسمش را حتماً شنیدهایدید؛ لابراتور داروسازی دکتر عبیدی!
تولید محصولات آرایشی و بهداشتی
بهطور خلاصه میتوان گفت راز موفقیت شرکت داروسازی عبیدی، در وهله اول توجه به کیفیت و همچنین وقتشناسی برای اجرای تصمیمات پر ریسک است. اما این تصمیات مهم، چه تصمیماتی بودند؟
ایشان در کنار شرکت داروسازی، بخش آرایشی و بهداشتی هم ایجاد کردند و در ابتدا ۵ شامپو با برند ناتل در این شرکت تولید میشد. بعد از موفقیت بینظیر شامپوهای ناتل، دوستان و همکاران دکتر، پیشنهاد تولید محصولات بهداشتی مانند مایع ظرفشویی (در آن زمان بهشدت مورد نیاز بود)، را دادند.
از آنجایی که دکتر عبیدی اعتقاد زیادی به کیفیت محصول داشت؛ پرسوجوی زیادی درباره مایع ظرفشویی انجام داد و تصمیم گرفت برای پیداکردن یک فرمول ویژه، به اروپا سفر کند. در کشورهای مختلف اروپایی و با بررسی تعداد زیادی مایع ظرفشویی، در نهایت فرمول ویژه خاکستر را به ایران آورد و تولید آن را شروع کرد.
بعد از گذشت چهاردهه با وجود آن که مایع ظرفشوییهای زیادی با برندهای گوناگون در سطح بازار موجود است اما فرمول ویژه خاکستر، هنوز هم طرفداران زیادی دارد.
فوت دکتر عبیدی
دکتر عبیدی در شامگاه ۲۸ شهریور سال ۱۳۸۳ و در ۸۴ سالگی به علت عارضه قلبی درگذشت و نامش برای همیشه بهعنوان پدر صنعت داروسازی ایران ماندگار شد. البته دوران عجیب و پرماجرای شرکت عبیدی تازه از اینجا شروع شد.
سقوط و صعود شرکت عبیدی
بعد از فوت دکتر عبیدی، مدیریت شرکت به همسر ایشان رسید.
شایان ذکر است که شرکت عبیدی جزء معدود شرکتهای ایرانی است که در خارج از کشور, شعبه دارد. این شعبه در سمرقند ازبکستان در سال ۱۳۸۱ افتتاح شد.
بعد از فوت دکتر، اوضاع شرکت بهتدریج بدتر شد. به حدی که تعداد زیادی از داروهای اصلی شرکت از سبد تولیدی خارج شد و شرکت در آستانه ورشکستگی قرار گرفت. در این اوضاع، خانواده عبیدی تصمیم مهم و سرنوشتسازی گرفت و محمدحسن برادران (از اقوام دکتر عبیدی که کوچکترین سررشتهای در داروسازی نداشت) را بهعنوان مدیرعامل شرکت معرفی کردند.
همچنین بخوانید: معرفی شرکتهای داروسازی | Takeda
آقای برادران که بیشتر در صنعت بانکداری و نرمافزار فعالیت میکرد و بنیانگذار شرکتهای مختلفی در این حیطهها بود و با فراز و نشیبهای زیاد آن آشنا بود اما در داروسازی تجربه ای نداشت، در اینباره میگوید:
«متاسفانه شرکت بعد از ایشان، اوضاع خوبی نداشت. سال ۱۳۸۵ خانواده دکتر از من درخواست همکاری کردند. از شهریورماه بهعنوان مشاور در شرکت حاضر شدم تا ابتدا با ابعاد مختلف شرکت آشنایی پیدا کنم. کارخانه بسیار بزرگ و متنوع بود و من آشنایی چندانی با این حوزه و بازار نداشتم ولی شرایط خانوادگی و شاید جسارت شخصی باعث شد این چالش به نظرم جذاب بیاید».
شرکت در پایان همان سال در وضعیت سربهسر قرار گرفت و سال بعد به سودآوری رسید و حتی در سالهای بعد سودش دو برابر شد.
آقای برادران پنج سال مدیرعامل شرکت عبیدی بود و در انتها شرکت را با ۱۰ برابر قیمت اسمی به مجموعه کوبل دارو فروخت. این محموعه ۹۰ درصد سهام شرکت دکتر عبیدی را خریداری کرد.
در دهه ۹۰ شمسی شرکت عبیدی سال به سال رشد کرد و با تولید محصولات استراتژیک دارویی در زمینه های مختلف، بهویژه دیابت، در رنکینگ شرکتهای دارویی به جایگاه نخست رسید.