واحد تحقيق و توسعه (Research & Development) از اركان اصلی شركتهای داروسازی است. داروسازان و كارشناسان بهطور مستمر در راستای طراحی و كشف فرمولاسيونهای جديد، اصلاح و بهبود روشهای توليد و در نهايت ارتقا كيفیت محصولات تلاش میکنند. تحقیق و توسعه ابزاری است که شرکتها به کمک آن میتوانند در آینده رشد کرده و ارتباط خود را با بازار هدف حفظ کنند. برای دستیابی به این هدف، واحد تحقیق و توسعه مسئولیت دارد تا محصولات جدید را بررسی و تست کرده و یا راهی جدید برای انجامدادن کارها پیدا کند. در ادامه به بررسی اهداف و فعالیتها، روشها و وظایف دپارتمان تحقیق و توسعه دارویی میپردازیم.
اهداف و فعالیتهای واحد تحقیق و توسعه
- تحقیق و مطالعه اولیه درباره فرمولاسیونهای جدید دارویی و ساخت آن در مقیاس آزمایشگاهی و ارزیابی آزمایشهای فیزیکوشیمیایی
- انجام مطالعات پایداری روی محصولات تحقیقاتی و بچهای تولیدی
- انبوهسازی پروژههای جدید در مقیاس صنعتی
- بررسی و رفع مشکلات در ارتباط با بچهای همیشگی شرکت و نیز تلاش جهت ارتقا کیفیت محصولات
- همگامبودن با نیاز دارودرمانی جامعه و تلاش برای رقابت در بازار دارویی
انواع روشهای تحقیق و توسعه
تمام پروژههای تحقیق و توسعه با ایدهپردازی شروع میشوند. فرقی نمیکند که هدف نهایی پروژه، تشخیص و رفع نقصهای فعلی باشد؛ یا خلق فرصتها و محصولاتی جدید. سپس تیم تحقیق و توسعه روی بررسی این ایدهها و انجام تحقیقات تمرکز کرده تا احتمال عملیشدن آنها مشخص شود. دو روش اصلی برای انجام این تحقیقات وجود دارد:
تحقیقات پایه:
در این سطح از تحقیقات، هدف تیم تحقیق و توسعه ارائه دانش درباره حوزهای خاص به تیمهای تصمیمگیری و تدوین استراتژی است؛ بهطوری که واحدهای تصمیمگیرنده شرکت از این اطلاعات بهعنوان پایه برای تدوین استراتژیهای خود استفاده میکنند. پس از ارائه تحقیقات به تیم تصمیمگیری، واحد تصمیمگیری پروژه را بررسی کرده و در صورت تأیید، از این اطلاعات برای تدوین استراتژیهای مناسب برای ساخت و همچنین بازاریابی محصول مورد نظر استفاده میکند.
تحقیقات کاربردی:
این نوع از تحقیقات به بررسی فرصتهای جدید بازار برای خلق محصولات و خدمات جدید میپردازند. هدف نهایی تحقیقات کاربردی، پیدا کردن راهکاری برای برآوردهکردن نیازهای مشتریان و صنعت بهطور همزمان است. در نتیجه این روش در فرآیند تحقیق و توسعه جای میگیرد و پس از آن میتوان مشکلات شرکت را شناسایی کرده و راهحل مناسبی برای حل آن ارائه کرد. همچنین بهوسیله این تحقیقات امکان کسب سود از هر حوزهی استقبالشدهای در صنعت وجود دارد.
وظایف واحد تحقیق و توسعه
وظایف این واحد شامل تمام بخشها و فرایندهای یک سازمان (از تولید محصولات جدید تا بهبود محصولات و خدمات قبلی) میشود. از جمله این وظایف:
تحقیق برای محصولات جدید:
غیرممکن است که بتوان بدون تحقیق درباره محصولی جدید، آن را به بازار معرفی کرد. این تحقیق باید مشخصات فنی محصول، هزینه تولید و زمان بهرهبرداری را مشخص کند. قبل از توسعه محصولات جدید، نیاز است که به شکل جامعی بازار و نیازهای مشتریان بررسی شود که این امر زمینهساز توسعه محصول جدید است.
بهروز کردن محصولات:
یکی دیگر از وظایف واحد تحقیق و توسعه، ارزیابی محصولات موجود است. هدف از ارزیابی این است که آیا محصولات فعلی موجود در بازار همچنان کاربرد مؤثری دارند یا نه. طی این فرآیند امکان ارتقای محصول و ایجاد تغییراتی در آن، همینطور نقصها و مشکلات آن شناسایی شده و راهکارهایی برای حل آنها ارائه میشود.
کنترل کیفیت:
تیم تحقیق و توسعه باید بهطور پیوسته خصوصیات فنی محصولات و کیفیت آنها را بررسی کند که برای انجام این مسئولیت نیاز است با واحد تضمین کیفیت و تیمهای فنی همکاری مشترک داشته باشند.
اشکالزدایی فرآیندها و روشهای انجام کار:
عملکرد واحد تحقیق و توسعه نهتنها به محصولات و خدمات محدود نمیشود؛ بلکه در شرایطی نیاز است تا روند انجام کارها و فرآیندهای تولید محصولات مورد بررسی مجدد قرار گرفته و پس از ارزیابی کامل، نقصهای آن شناسایی و رفع شوند.
وظایف مهم مدیر تحقیق و توسعه
- انجام و پیگیری کلیه فعالیتهای مربوط به پروژه
- تهیه و نظارت بر پیشرفت پروژه
- مدیریت روشهای تحقیق و توسعه، عیبیابی و افزایش مقیاسها
- ارتباط با کارشناسان در دانشگاه، صنعت و دولت جهت نوآوریهای بیشتر
- همکاری با واحد کنترل کیفیت برای تولید محصول مناسب و ارتقا کیفی محصول
- طراحی و توسعه فرمولاسیون
- نظارت بر پروسه ساخت محصولات جدید