دستگاه کوتینگ یا روکش قرص دستگاهی مکانیکی است که لایهای نازک و خشک از ماده پوششدهنده (روکش) را به سطح خارجی قرص اضافه میکند تا مزایای ویژهای نسبت به انواع بدون روکش حاصل شود. در این مقاله به معرفی دستگاه روکش قرص، اصول کار دستگاه، انواع و مزایای آن میپردازیم. با ما همراه باشید!
مزایای روکش قرص
- بهبود طعم، بو و رنگ دارو
- حفظ ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی دارو
- جلوگیری از تجزیه داروهای حساس به هوا (اکسیژن)، نور یا رطوبت
- به حداقل رساندن طعم ناخوشایند برخی داروها
- تسهیل بلع قرص با افزایش صافی سطح آن
- بهبود شکل ظاهری قرص و جذابیت بصری به علت صافی و توزیع یکنواخت رنگ در سطح دارو
- جلوگیری از تماس ماده مؤثره با دست اشخاص هنگام جابهجایی
- جداکردن مواد ناسازگار از یکدیگر با قراردادن یکی در هسته و دیگری در روکش
- اصلاح خواص آزادسازی دارو
اساس کار دستگاه روکش قرص
اصول کار با این دستگاه نسبتاً ساده است. مواد اولیه روکش بر روی بستر متحرک قرصهای مورد استفاده قرار گرفته و حلال با استفاده از جریان هوای گرم بهسرعت حذف میشود. برای روکشدهی، قرصها در یک دیگ دراژه مناسب قرار میگیرند. این دیگ تحت تأثیر صفحهای با چرخش دوار قرار دارد و همزمان با حرکت دایرهای، محلول روکش بهطور خودکار بر روی قرصها اسپری میشود.
آشنایی با مهندسی معکوس فرمولاسیون در دوره فرمولاسیون صنعتی قرص و کپسولها
دیگها طوری طراحی شدهاند که علاوه بر عبور جریان هوا، قرصها از طرفین به سمت مرکز منتقل میشوند تا تمام سطوح قرص بهطور یکنواخت در معرض محلول روکش قرار گیرند. جریان هوای گرم که از فن ورودی میآید و از نظر دما و حجم تنظیم شدهاست، باعث خشکشدن سریع روکش میشود. تنظیم هوا اجازه میدهد که فشار داخل دیگ نسبت به فشار محیط بیرون حفظ شود. این فرایند در نهایت سرعتِ خشکشدن، استخراج قرص و پخش یکنواخت را بهصورت کنترلشده فراهم میکند. دستگاه روکش قرص میتواند شامل تابههای پوشش، تفنگهای اسپری و لولههای گرمایش باشد. این فرایند ممکن است شامل پوشش فیلم (Film Coat) یا پوشش قندی (Sugur Coat) نیز باشد. یکی از فاکتورهای سودمند پوشش قرص این است که قرصها بهراحتی بلعیده میشوند؛ زیرا بر طعم ناخوشایند قرصها غلبه میشود. پوششها ممکن است طعمدار یا بیمزه باشند؛ زیرا طعم برخی از قرصها تلخ است یا ممکن است طعم چندان مطبوعی نداشته باشند.
این پوشش همچنین رنگ مشخصی به قرص میدهد که امکان شناسایی آسان و همچنین سازگاری با سایر داروها را فراهم میکند. کوتینگ، از دارو در محیط معده محافظت کرده و این امکان را فراهم میکند تا به منطقهای که برای جذب آن در نظر گرفتهشده، برسد.
در ادامه به معرفی انواع دستگاههای روکش قرص میپردازیم.
انواع دستگاه روکش قرص
در حال حاضر انواع مختلفی از دستگاههای روکش قرص در بازار موجود است که همه آنها مبتنی بر این سه نوع اصلی هستند:
- Standard coating pan
- Perforated coating pan
- Fluidized bed or air suspension coater
همچنین بخوانید: آشنایی با دستگاه تست فروپاشی قرص Disintegration Test) Apparatus)
پان روکش استاندارد (Standard coating pan)
این دستگاه شامل یک پان فلزی مدور است که بهطور تقریباً زاویهدار بر روی پایه نصب شده و با یک موتور بر روی محور افقی خود میچرخد. حرکت چرخشی پان باعث میشود که دستههای قرصِ بارگذاریشده در داخل پان به حرکت درآیند و چندین بار از ناحیه اسپری عبور کنند. محلول روکش به شکل اتمیزه به بستر قرص دوار اسپری میشود. این عمل سرعت توزیع محلول را افزایش میدهد.
هوای گرم به داخل پان و بر روی سطح بستر قرص هدایت شده و با استفاده از مجاری قرار گرفته در جلوی پان، خارج میشود.
بهمنظور دستیابی به بازده قابلتوجه در فرایند خشککردن، تغییراتی در طراحی تجهیزات جابهجایی هوای گرم در پان روکش استاندارد ایجاد شده است. نمونههای چنین اصلاحاتی شامل طراحیهای زیر است:
- Immersion sword system هوای خشککننده با استفاده از یک تیغه فلزی سوراخدار که در بستر قرص تعبیه شده، اعمال میشود.
- Pellegrini pan که توزیع هوای خشککننده را بهطور یکنواخت در بستر قرص امکانپذیر میسازد.
- Immersion tube system تیوب در بستر قرص غوطهور شده و هوای گرم از طریق نازل اسپری که در نوک تیوب تعبیه شده، منتقل میشود.
مزایای پان روکش استاندارد
- در هنگام استفاده از سیستم اتمیزه میتوان به توزیع سریعتر و حتی بیشتری از محلولهای روکش یا سوسپانسیونها دست یافت.
- اسپریکردن میتواند زمان خشکشدن در روکش قندی را کاهش دهد و امکان استفاده مداوم از محلول در روکش فیلم را فراهم کند.
- این روش هم برای فرایندهای روکش قندی و هم برای فرایندهای روکش فیلم کاربرد دارد.
سیستمهای پان سوراخدار (Perforated coating pan)
پان سوراخدار در واقع یک ظرف استوانهای سوراخدار (یا تا حدی سوراخ شده) است که در محور افقی خود در یک محفظه بسته میچرخد. محلول روکش از طریق پاشش نازلهایی که در داخل استوانه قرار گرفتهاند، به سطح بستر دوار قرصها اسپری میشود.
زمانی که تولیدکنندگان دارویی از روکشهای مبتنی بر حلال آلی به روکشهای آبی تغییر رویکرد دادند، پانهای سوراخدار بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفتند. پانهای روکش سوراخدار در طرحهای مختلفی وجود دارند و میتوانند برای هر دو فرایند پوشش قندی و پوشش فیلمی به صورت کاملاً خودکار استفاده شوند. نمونههایی از پانهای روکش سوراخدار در ادامه آورده شده است:
Accela-cota و Hi-coater
در این تجهیزات، هوای خشککننده به درون استوانه هدایت میشود، از بستر قرص عبور میکند و از سوراخهای استوانه خارج میشود.
Driacoater
در این دستگاه هوای خشککننده از طریق دندههای سوراخشده توخالی واقع در پیرامون استوانه، وارد میشود. هنگامی که پان روکش، دنده را در بستر قرص میچرخاند، هوای خشککننده از میان آن عبور کرده و بستر قرص را به شکل سیال در میآورد و از پشت پان خارج میشود.
Glatt coater
در این دستگاه روکش قرص، از استوانههای کاملاً سوراخدار استفاده شده که ترکیبی از حداکثر سرعت اسپری و زمان فرایند بسیار کوتاه را فراهم میکند. در یک روکشکننده Glatt هوای خشککننده را میتوان از داخل استوانه به بستر قرص هدایت کرد و از طریق مجرای خروجی خارج کرد. بهطور متناوب میتوان هوای خشککننده را بهصورت معکوس از طریق سوراخ استوانهها بهمنظور سیالبخشی به بستر قرص هدایت کرد.
مزایای پان روکش سوراخدار
- استفاده بهینهتر از انرژی
- کوتاهشدن زمان روکشدهی قرص
- استفاده برای فرایندهای روکش قندی و روکش فیلمی
همچنین بخوانید: آشنایی با دستگاهها و تجهیزات خشککننده در صنعت داروسازی
سیستمهای بستر سیالیشده یا تعلیق هوا (Fluidized bed or air suspension coater)
این دستگاهها سیستمهای روکش قرص بسیار کارآمدی هستند که در آنها محلول روکش بر روی قرصها (یا گرانولها) اسپری میشود و در یک محفظه ستونی بهوسیله جریان هوای گرمشده به حالت تعلیق درآمدهاند. جریان هوا طوری کنترل میشود که هوای بیشتری وارد مرکز ستون شده و باعث میشود قرص در مرکز بالا رود. قرصهایی که در مرکز قرار دارند، با جریان هوا به سمت بالا حرکت کرده و به سمت بیرون محفظه سقوط میکنند. این فرایند بهطور مداوم از قسمت پایین ستون تکرار میشود. محلولهای روکش بهصورت مداوم از نازلهای اسپری واقع در پایین محفظه اسپری میشود.
با توجه به موارد گفتهشده، روکش کردن قرصهایی که سست و مستعد ترکخوردن و سایش لبه هستند، حتی تحت شرایط بهینه در سیستمهای بستر سیال، دشوار خواهد بود.
مزایای سیستمهای تعلیق هوا یا سیالسازی
- این روش میتواند یک جایگزین برای روکش پان ارائه دهد که بهویژه برای سیستمهای چندذرهای محبوب است.
- دو سیستم اسپری – اتمیزه (سیستمهای پرفشار بدون هوا و سیستمهای اتمیزهشده هوای کمفشار) منجر به تقسیم دقیق اسپری میشوند که منجر به شکلگیری لایههای نازک و یکنواخت خواهد شد.
برای آشنایی بیشتر با دستگاه روکش قرص، ویدیو زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
منابع:
www.pharmapproach.com | www.pharmaguideline.com | www.lfatabletpresses.com