دیابت نوع دو که بهعنوان دیابت بزرگسالان نیز شناخته میشود، نوعی بیماری است که با قند خون بالا، مقاومت به انسولین و کمبود نسبی آن مشخص میشود. علائم شایع این بیماری شامل افزایش تشنگی، تکرر ادرار و کاهش وزن بیدلیل است. دیابت نوع دو عمدتاً در نتیجه چاقی، ورزش نکردن و عدم تناسب اندام اتفاق میافتد و حدود 90 درصد موارد دیابت را تشکیل میدهد. 10 درصد دیگر عمدتاً به دلیل نوع 1 و بارداری است. برخی افراد از نظر ژنتیکی بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا هستند.
قند خون در بیماران مبتلا به دیابت باید کنترل شود. عدم کنترل یا کنترل نامطلوب سطح قند خون در این بیماران میتواند منجر به پیشرفت عوارض بیماری و متعاقباً ابتلا به بیماریهای دیگر نظیر عفونتها گردد. به همین خاطر، کنترل قند خون در سطح بهینه هدف اساسی پزشکان در قبال بیماران مبتلا به دیابت است. در مورد دیابت نوع دو گفته شد که غالباً به دلیل عدم تحرک و چاقی رخ میدهد؛ برای افرادی که بیماریشان با ورزش و رژیم غذایی مناسب کنترل نشده است، تجویز داروهای ضد دیابتی کمککننده خواهد بود.
همچنین بخوانید: Flispari | درمان بیماری برگر
در مقاله پیشِ رو به بررسی دو داروی امپاگلیفلوزین و داپاگلیفلوزین خواهیم پرداخت. داروهایی که جزء داروهای ضد دیابت طبقهبندی میشوند و در ادامه مورد تحلیل قرار خواهند گرفت.
امپاگلیفلوزین در دیابت
امپاگلیفلوزین یک مهارکننده سدیم-گلوکز کوترانسپورتر (SGLT-2) است که تقریباً بهطور اختصاصی در لولههای پروگزیمال نفرونهای کلیه یافت میشود. SGLT-2 حدود 90 درصد از بازجذب گلوکز به خون را انجام میدهد. مسدود کردن SGLT-2 با مهار بازجذب گلوکز در کلیه منجر به دفع گلوکز از طریق ادرار میشود و با این مکانیسم دیابت را کنترل میکند.
عوارض جانبی امپاگلیفلوزین
از شایعترین عوارض جانبی امپاگلیفلوزین میتوان به تهوع، بیاشتهایی، درد شکم، استفراغ، بیحالی، تغییرات وضعیت روانی، افت فشار خون، آسیب حاد کلیه و عفونتهای قارچی واژن اشاره کرد. البته عوارض جانبی نادرتر اما جدیتر شامل عفونت پوستی کشاله ران به نام قانقاریا فورنیه و نوعی کتواسیدوز دیابتی با سطح قند خون طبیعی است.
همچنین بخوانید: مقایسه دو داروی لاغری سماگلوتاید و لیراگلوتاید | کدام یک مؤثرتر است؟
داپاگلیفلوزین در دیابت
داپاگلیفلوزین که تحت نام تجاری Farixga به فروش میرسد، یک داروی ضد دیابت است. همچنین داپاگلیفلوزین برای درمان بزرگسالان مبتلا به نارسایی قلبی و بیماری مزمن کلیوی هم استفاده میشود. این دارو هم مانند امپاگلیفلوزین به شکل قرص است و روزی یکبار به مصرف میرسد.
مکانیسم عمل این دارو در دیابت نیز مانند امپاگلیفلوزین است. با مهار کوترانسپورتر سدیم و گلوکز، منجر به عدم بازجذب گلوکز و دفع آن از طریق ادرار میشود. دفع گلوکز از طریق ادرار، فشار اسمزی ادرار را بالا برده که به خودی خود منجر به دفع آب بیشتر نیز میشود. مجموعه این اتفاقات، از حجم داخل عروقی میکاهند. کاهش حجم داخل عروقی باعث پیشبار و پسبار قلبی شده و بار کاری قلب را کاهش میدهد که در نهایت میتواند منجر به بهبود عملکرد بطن چپ گردد. به همین خاطر داپاگلیفلوزین را در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی نیز استفاده میکنند.
همچنین بخوانید: فراهمی زیستی داروها و راهکارهای افزایش آن
عوارض جانبی داپاگلیفلوزین
عوارض جانبی شایع داپاگلیفلوزین شامل هیپوگلایسمی (افت قند خون)، عفونتهای دستگاه ادراری، عفونتهای دستگاه تناسلی و کاهش مقدار آب در بدن میشود. قانقاریا فورنیه نیز از عوارض جانبی نادر اما خطرناک این داروست.
سخن پایانی
همانطور که گفته شد، امپاگلیفلوزین وداپاگلیفلوزین دو داروی مؤثر در کنترل قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 هستند. در بررسی این دو دارو به این نتیجه میرسیم که هردو خصوصیات مشابه بسیاری دارند اما تفاوتهای فارماکوکینتیکی و فارماکودینامیکی آنها که در برخی مقالات به آن اشاره شده است، دست پزشکان را برای اتخاذ مسیر درست در درمان این بیماری باز میگذارند.