Etoposide با توجه به استانداردهای امروزی در درمان سرطان، یک داروی تقریباً قدیمی محسوب میشود که منشأ طبیعی دارد. این دارو روی انواع مختلفی از سرطان، از جمله سرطان پروستات، سرطان مثانه و سرطان ریه و بیضه مؤثر است. در واقع یک دارو با طیف اثر وسیع بر روی سرطانها (به غیر از انواع توموری مهاجم) است.
گیاهان گونه پودوفیلوم
Etoposide یک داروی شیمیدرمانی است که از سم طبیعی Podophyllotoxin به دست میآید. این سم از انواع سمهای لیگنینی است که در ریشه و ریزومهای گیاهان گونه پودوفیلوم وجود دارد. در سال ۱971، کلر جوسلن و همکارانش در Sandoz توانستند سم این گیاه را فراوری و تخلیص کنند.
یکی از چالشها در ابتدا، رشد گیاه این خانواده از ترکیبات بود که رشد بسیار کمی دارند. در ادامه محققان با انتقال ژنهای آنزیمی از نوعی گیاه تنباکوی وحشی توانستند سرعت رشد گیاه را افزایش دهند؛ اما پس از بررسیها تولید این دارو نیز چالش داشت. با گذشت زمان اما برخی محققان دیگر بر این باور بودند که میتوان مسیر مشابهی در مخمر تعریف کرد که بحثهای جداگانهای در زمینه مسیر بهینه سنتز این ترکیب باز کرد. مکانیسم اثر این دارو مهار توپوایزومراز نوع دو است که از ترمیم DNA جلوگیری میشود.
همچنین بخوانید: معرفی داروی Irinotecan | درمان سرطان کولورکتال
چالشهای تولید Etoposide
همانند دیگر داروهای نیمهسنتتیک، اصلیترین چالش این داروها نیز تولید آنها در مقیاس صنعتی با بازدهی بالا بود. مهندسان ژنتیک به همراه محققین بیوشیمی، پس از بحثها و آزمایشهای فراوان، مسیرهای دیگری که از آمینواسید فنیلآلانین شروع میشد، پیشنهاد کردند؛ چرا که میتواند بازدهی مسیرهای آنزیمی را بیش از دو برابر افزایش دهد. از جمله نکات قابل توجه دیگر در تهیه این ترکیب، تعداد مسیرهای بالای تهیه است (بیش از 10 مسیر)؛ اما نکته قابل توجه اینجاست که این مسیرها بازدهی بسیار کمی دارند. نوع مصرف فرآوردههای دارویی حاصل، با توجه به سمیت بالا و امکان نکروزهشدن بافت، همانند برخی دیگر از داروهای دسته ضدسرطان سایتوتوکسیک، به انواع فرمهای درون وریدی وجود دارد.