سرطان وابسته به جنس
سرطانهای وابسته به جنس از آن دسته از سرطانها هستند که سالانه افراد زیادی را درگیر میکنند. برای مثال سرطانهای پروستات و پستان شایعترین نوع این سرطانها هستند. قابل توجه است که در دو سال اخیر، سرطان پستان بهتنهایی باعث مرگ بیش از 700 هزار نفر شده است. همچنین سرطانهای پروستات و پستان بیشترین داروهای طیف ضد سرطان را نیز به خود اختصاص میدهند.
تاموکسیفن (Tamoxifen) به دستهای از تنظیمکنندههای استروژنی تعلق دارد که در برخی از نقاط بدن رفتار خلاف استروژن و برخی دیگر، شبیه آن عمل میکند. برای مثال در استخوان و پستان اثرات استروژن که در سرطان نقش مهمی ایفا میکنند، را مهار میکند. تقریباً از هر 10 مورد سرطان مذکور، 8 عدد از آنها مربوط به هورمون است.
همچنین بخوانید: سرطان چیست؟ | داروهای جدید ضدسرطان
داستان اکتشاف تاموکسیفن
جالب است بدانید که اکتشاف این دارو نسبتاً تصادفی بوده است. این دارو زمانی کشف شد که محققین در سال 1960 میلادی هنگام کار در صنایع شیمیایی سلطنتی انگلستان مشغول کار بر روی یک داروی ضد بارداری بودند؛ اما بعدها پس از مصرف افراد دیدند که اثر این دارو بهعنوان یک داروی ضد بارداری ناچیز است. بعدها یکی از اعضای تیم در سال 1970 پس از آزمایشهایی مشاهده کرد که این دارو اثرات ضد سرطانی دارد. اولین مطالعه بالینی این دارو در بیمارستانی در منچستر صورت گرفت. پس از موفقیت چشمگیر آن، سرانجام FDA در سال 1987 آن را تأیید کرد. با این حال این دارو عوارض نسبتاً بالایی نیز دارد.
با توجه به اینکه اثرات شبههورمونی دارو با گذشت سالها همچنان مورد بحث است، عوارضی نظیر برهمخوردن چرخه هورمونی در بانوان و همچنین افزایش شانس سرطانهای دیگر (نظیر سرطانهای مجاری ادراری) و لخته خون و آمبولی را به همراه دارد. از مشکلات دیگر این دارو، تداخل با داروهایی نظیر داروهای افسردگی و اکثر مکملهای است.
همچنین بخوانید: معرفی داروی Etoposide | داروی ضد سرطان با منشا طبیعی
چالشهای تولید تاموکسیفن
شرکت صنایع شیمیایی سلطنتی در سال 1962، این دارو را تولید کرد. این شرکت در ابتدا نام «زینکا» را داشت که در سال 1999 با شرکت «آسترا» که شرکتی دیگر بود ادغام شدند و نام «آسترازینکا» را انتخاب کردند. بعدها شرکتهای دیگری نیز به تولید این دارو روی آوردند و هم اکنون فرآوردههای آن با نامهای تجاری نظیر Nolvadex®، Soltamox®، Tamoxen® در دسترس است. این دارو را در صنعت با استفاده از واکنش شیمیایی انواع فنونها با کاتالیزور تیتانیم به دست میآورند.
با اینکه تاموکسین داروی گرانی نیست؛ اما آمار نشان میدهد که تا سال 2032 نزدیک 1 درصد رشد در فروش دارو حاصل شود. همچنین این درصد ثابت میکند که دارو فروش نسبتاً ثابتی را تجربه میکند.