در سال 2012 سرطان پانکراس هفتمین عامل مرگ ناشی از سرطانها در سطح جهان بود و عامل مرگ 1/38 میلیون نفر در سال 2008، سرطانهای ریوی گزارش شد. در ادامه هردوی این سرطانها را بررسی کرده و به بررسی دو داروی مؤثر در درمان آنها میپردازیم.
سرطان سلولهای غیرکوچک ریوی
سرطانهای سلولهای کوچک (SCLC) و غیر کوچک ریوی (NSCLC)، دو نوع اصلی سرطان ریه هستند. NSCLC حدود 85 درصد از کل سرطانهای ریوی را تشکیل میدهد. این نوع از سرطان ریه نسبت به SCLC، به شیمیدرمانی حساس نیست و برای درمان آن، درصورت امکان، از جراحی استفاده میشود که ممکن است با شیمیدرمانی نیز ترکیب شود. شایعترین انواع NSCLC، کارسینوما سلول سنگفرشی، کارسینوما سلول بزرگ و آدنوکارسینوما است؛ البته چند نوع دیگر هم وجود دارند که کمتر دیده شدهاند.
سرطان پانکراس
سرطان پانکراس (Pancreatic cancer) زمانی رخ میدهد که سلولهای درون غده پانکراس بهصورت کنترلنشده شروع به تکثیر کرده و یک توده تشکیل دهند. توده و سلولهای تولیدشده توانایی متاستاز و حمله به سایر بخشهای بدن را دارند. از انواع سرطان پانکراس میتوان به آدنوکارسینومای پانکراس اشاره کرد که حدود 85% بیماران را شامل میشود. تومورهای اعصاب و غدد نوع دیگری از سرطان پانکراس است که از سلولهای تولیدکننده هورمون به وجود میآیند.
همچنین بخوانید: درمان سرطان پستان با داروی خوراکی ORSERDU
دو داروی ضد سرطان
ارلوتینیب و سانیتینیب دو داروی ضدسرطان هستند که در درمان سرطانهای ذکرشده و برخی سرطانهای دیگر نقش مهمی دارند. در مطلب پیشرو به بررسی این دو دارو و مقایسه آنها با یکدیگر خواهیم پرداخت.
Erlotinib
این دارو که تحت نام تجاری Tarceva به فروش میرسد، دارویی است که برای درمان NSCLC و سرطان پانکراس به کار میرود. Erlotinib برای استفاده پزشکی در ایالات متحده در سال 2004 تأیید شد. راه مصرف این دارو از طریق دهان است. از لحاظ فارماکوکینتیکی، Erlotinib فراهمی زیستی حدود 59% دارد و نیمه عمر آن در بدن حدود 36 ساعت میباشد.
مکانیسم عمل و عوارض جانبی
مکانیسم عمل Erlotinib به این صورت است که گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR) را مهار میکند.
عوارض جانبی دیدهشده برای این دارو شامل بثورات پوستی، اسهال، درد عضلانی، درد مفاصل و سرفه است. مشکلات ریوی، مشکلات کلیوی، نارسایی کبد، سوراخشدن دستگاه گوارش، سکته مغزی و زخم قرنیه از عوارض جدی داروی Erlotinib است. همچنین استفاده از این دارو در زمان بارداری ممکن است به جنین آسیب برساند.
همچنین بخوانید: رادیوفارمسی یا داروسازی هستهای چیست؟
Sunitinib
Sunitinib که تحت نام تجاری Sutent به فروش میرسد، یک داروی ضد سرطان است و توسط FDA و در سال 2006 برای درمان سرطان سلول کلیوی (RCC) و دستگاه گوارش مقاوم به Imatinib تأیید شد. نیمه عمر این دارو در بدن حدود 40 تا 60 ساعت برآورد شده است.
مکانیسم عمل و عوارض جانبی
این دارو که یک مولکول کوچک است، با مهار گیرنده تیروزین کیناز (RTK) فعالیت میکند.
شایعترین عوارض جانبی مشاهدهشده برای Sunitinib شامل خستگی، اسهال، حالت تهوع، بیاشتهایی، فشار خون بالا، زردی پوست، واکنشهای پوستی و تورم دهان است. بیشتر این عوارض جانبی را میتوان با مراقبتهای حمایتی، قطع دوز یا کاهش دوز مدیریت کرد.
سخن پایانی
در این مطلب دو سرطان سلولهای کوچک ریوی و پانکراس شرح داده شد. درمورد دو داروی نسبتاً مشابه Erlotinib و Sunitinib به گفتوگو پرداختیم و دیدیم که این دو دارو علیرغم مشابهت در درمان، از لحاظ نوع سرطانی که درمان میکنند تفاوتهایی با هم دارند.